Siyez buğdayı ya da siyez buğdayından üretilen siyez bulguru bugünlerde buğday türevli ürünlerde tat ve lezzet yönünden adından sıkça söz ettiren bir buğday türüdür. Kaplıca, einkom gibi adlarla da anılan bu buğday türü yaklaşık 10.000 yıldır Fransa topraklarında boy verdiği rivayet edildiği gibi, Fas, Eski Yugoslavya’nın da bazı bölegelerinde yetiştirilmekteydi. Türkiye’de yetişen Latince de adıyla Triticum Dicoccum şeklinde de adlandırılmaktadır. Anadolu coğrafyasında Frigya, Hitit uygarlıkları döneminde ekilip üretiminin yapıldığı, günümüzde de Anadolu’nun bazı bölgelerinde halen üretiminin yapıldığı bilinmektedir.
Yüksek miktarda Lutein içeren siyez buğdayı geçmiş dönemlerde kral ve saray sofralarının vazgeçilmez lezzet kaynağı olarak sofralarda yer etmiş, yazılı kaynaklarda da siyez buğdayı ile yapılan pilav ve yemek, çorba çeşitlerine dair tarifler kayda geçirilmiştir.
10-12 bin yıl öncesi “Bereketli Hilal” diye adlandırılan ilk tarım toplumuna geçişin yaşandığı düşünülen Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu diye adlandırdığımız coğrafi bölgede fosil yani uzun yılların birikimi ile oluşmuş yeraltı ve yerüstü su kaynaklarının tükenmesi ile birlikte aynı paralel üzerinde başlayan göçler ilerleyen dönemde farklı yönlerde de ilerleyerek dünya genelinde yayılım gösterdiği düşünülmektedir. Yani siyez buğdayını insanlık tarihindeki ilk tarımsal ürünlerden birisi olarak adlandırabiliriz.
Son derece dayanıklı bir yapıya sahip olan siyez buğdayı günümüzdeki modern tarımsal üretiminde kullanılan buğday türünün atası olmasının yanında uzun bir dönemi kapsayan tarihinden gelen çeşitli bitki hastalıklarını alt etmiş olmasından dolayı dirençli bir yapıya da sahiptir.
Bu dirençli yapısından dolayı günümüz tarımının laboratuvar ortamında genetik seçilime tabi tutulmuş diğer buğday türlerine oranla sert yapısı pişirme süresi başta olmak üzere, un, bulgur ve türevleri şeklinde işlenmeye karşı direnç gösterdiği için uzun süre tercih edilen bir buğday türü olamamıştır. Günümüzde gerek sahip olduğu lif yapısı, gerek doğaya karşı verdiği bunca yılın mücadelesinin sonucu olarak metabolizmasında ortaya çıkan doku yapısı siyez buğdayını günümüzün tercih edilen organik ürünlerinden birisi haline gelmesini sağlamıştır.
Bu makalenin tüm hakları www.pophaber.com’a aittir.