Antibiyotikler

Son yıllarda yaygınlaşan ve gerekli olmamakla birlikte iyileştirici etkisi olduğu inancıyla tüketilen ilaçlardan biri olan antibiyotik, dikkatli kullanılmadığında vücuda zarar veren bir ilaç türüdür. Ülkemizde Sağlık Bakanlığınca doktor reçetesi yazmadıkça eczanelerde satışı yasaklanan ilaç bazı hastalıkların tedavisinde hayati önem taşımaktadır. Çocuklarda gereksiz kullanımları patojenik mikroorganizmalara karşı vücut direncini azaltıcı etkisi olduğu için hastalıkların iyileşme sürecini olumsuz etkileyen antibiyotiklerin kullanımına özel dikkat gösterilmelidir.

Antibiyotik nedir?
Sir Alexander Fleming adında bir İskoç bilim adamı, bakterilerin yeşil küfte ekmek üzerinde yaşayamayacağını fark etti ve 1829’da mucize ilaç olan penisilini keşfetti. Gelecekte araştırmacılar penisilini saflaştırarak bakteriyel hastalıkların tedavisinde kullanılmasını sağlıyor. 1940’lar. Günümüzde antibiyotikler yosun, mantar, maya ve küf gibi canlılardan çeşitli mikroorganizmalar aracılığıyla kimyasal veya biyosentez yoluyla elde edilmektedir. Penisiline ek olarak, teramisin ve streptomisin türevi kimyasalların tümü antibiyotik ilaçlar olarak adlandırılır. Latince “hayata karşı” anlamına gelen antibiyotikler, bakteri, kanser ve mantar enfeksiyonlarının neden olduğu hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Antibiyotiklerle ilgili bilinen en büyük hata, viral hastalıkların tedavisinde de kullanılmasıdır. Antibiyotik içeren ilaçların soğuk algınlığı, grip ve soğuk algınlığı gibi viral hastalıklar üzerinde hiçbir etkisi yoktur. Yaygın inanışın aksine ateş düşürücü etkisi yoktur. Antibiyotik kullanıldığında ateşin azalmasının nedeni bakteriyel enfeksiyon hastalıkları üzerindeki terapötik etkisinden kaynaklanmaktadır. Soğuk algınlığının neden olduğu hastalıklarda bağışıklık sistemini güçlendiren ilaçlar kullanılabilir ve beslenmeye dikkat edilebilir. Bu tür hastalıklarda kullanılan antibiyotiklerin ağrıyı dindirici, burun akıntısını veya öksürüğü giderici ve hastalığın başkalarına yayılmasını engelleyici etkisi yoktur.

Antibiyotikler nasıl kullanılmalıdır?
Hastanın özelliklerine, ilacın etkisine ve hastalığa neden olan bakterilerin yapısına göre antibiyotik kullanımı doktor tarafından önerilmektedir. Doktor, hastalığın tedavisinde kullanılacak antibiyotiğe karar vermek için hastaya duyarlılık testi uygular. Duyarlılık testinin olmadığı durumlarda hastanın klinik bulgularını değerlendirir ve bulguları deneyimle birleştirerek en doğru antibiyotik tedavisini seçer. Özellikle gram negatif sepsis, pnömoni ve memenjit gibi hastalıklarda doğru antibiyotik seçimi ve doğru kullanım hayati önem taşımaktadır. Seçilen antibiyotiğin hastalığın tedavisi için gerekli etkiyi gösterebilmesi ve ilacın önerilen süre boyunca, yeterli dozlarda ve uygun aralıklarla kullanılması önemlidir. Rastgele, koruyucu veya aşırı kullanılan antibiyotikler ile mikroorganizmaların ilaca karşı direnç geliştirmesine neden olarak tedaviyi zorlaştırır. Doktor önermedikçe gereksiz antibiyotik kullanmayarak bakterilerin ilaca karşı direnci yavaşlatılabilir ve yayılması önlenebilir. Meyve suyu veya sütün antibiyotiklerle birlikte kullanılması ilacın etkinliğini azaltabilir. Bu nedenle ilaç alırken sadece su tüketilmesi önerilir. Başkası için reçete edilen antibiyotikleri asla kullanmayın. Antibiyotik ilaç tedavisi kişiye özeldir.

Antibiyotiklerin Yan Etkileri Nelerdir?
Bakteriyel hastalıkların tedavisinde hayati önem taşıyan antibiyotik yan etkilerinden dolayı gereksiz yere kaçınılması gereken bir ilaç türüdür. Bazı kişilerde antibiyotik alerjisi olarak bilinen sorunlara neden olabilir. Bazı insanlar antibiyotiklere, özellikle penisilin ve sefalosporinler olarak bilinen antibiyotiklere alerjisi vardır. Deride kaşıntı ve dökülmeler, nefes almada zorluk, ani düşük tansiyon, hızlı kalp atışı, bilinç kaybı gibi alerjik belirtiler görülebilir. İshal, kabızlık, bulantı, kusma, şişkinlik, hazımsızlık, iştahsızlık ve karın ağrısı gibi sindirim sistemi bozuklukları antibiyotik zararları arasındadır. Antibiyotikler zararlı bakterileri yok ederken, bağırsakta K vitamini sentezleyen, vitaminleri emen ve besinleri sindiren faydalı bakterileri de yok ederek bağışıklık sistemini olumsuz etkiler. Bağırsak florasını etkileyen bu durum, obezite veya zayıflama gibi metabolik bozukluklara yol açabilir. Yağlı karaciğer, tip 1 ve tip 2 diyabet riskine de etkisi olan gereksiz antibiyotik kullanımı vajinada maya oluşumunu artırarak ciddi vajinal rahatsızlıklara neden olabilir. Bağırsak dengesinin bozulması ağız yaralarına, ülsere, pamukçuklara ve dudak kenarlarında çatlaklara neden olabilir.

Yazar: İsmail Demir

Bu makalenin tüm hakları www.pophaber.com‘a aittir.

Bu Makaleyi İngilizce Aslı İle Okumak İçin TIKLAYIN!