Nietzche’den 10 Yazarlık Tavsiyesi

Friedrich Wilhelm Nietzche, o uzun ve koca bıyıklarıyla sembol haline gelmekle beraber, 24 yaşında filoloji profesörü olarak Basel Üniversitesi’nde kürsü sahibi olan en genç insan ünvanını da almıştır. İnsanlık düşünce tarihinin en parlak zekâya sahip filozoflarından biri olan F.W. Nietzsche, o dönemde Tolstoy, R.M. Rilke, Freud gibi oldukça önemli isimleri de kendisine hayran bırakan ve adı onlarla aşk dedikodularına karışan entelektüel yazar ve ilk kadın psikanalist Lou Andreas Salome’ a ilk görüşünde aşık olup, ikinci görüşmelerinde de evlenme teklifi etmiştir. Ancak evlilik teklifi reddedilen Nietzsche 8-24 Ağustos 1822 yılında Salome’ a bir sürü mektup yazmış, içlerinde tekrarlanan evlenme tekliflerinin de bulunduğu bu mektuplardan birinde de aşık olduğu bu kadına yazarlık hakkında tavsiyelerde bulunmuştur. Yazarlık üzerine olan bu 10 maddelik tavsiyelere birlikte bir göz atmadan önce Nietzsche’ nin dil biliminde bir dahi olduğunu unutmamalıyız. İşte o elmas niteliğindeki öğütler;

1-) En önemli gereklilik hayatın kendisidir ve kullanacağın üslup yaşayan bir varlığa dönüşmelidir.

2-) Üslup hitap edip, iletişim kurmak istediğiniz kişiye ya da zümreye uygun bir nitelikte olmalıdır. Bu karşılıklı ilişki yasasıdır.

3-) Yazar yazı yazmaya başlamadan önce, tam olarak ne söylemek istediğini ve bunu nasıl dile getirmek istediğini apaçık ve net bir biçimde belirlemelidir. Yazacağı yazı ancak yazarın zihnindeki bu belirlenişin bir taklidi olmalıdır.

4-) Yazar, herhangi bir konuşmacının sahip olduğu araçlardan mahrumdur. Bu sebeple, eşbağlamda yazarın amacına ulaşması daha çetrefillidir. Bundan dolayı da yazar, anlatmak istediklerini son derece açıklayıcı bir biçimde ifade etmelidir. Yazılı metin, bir konuşma eylemine göre oldukça silik bir pozisyondadır.

5-) Hayatın zenginliği, kendini jestlerimizin zenginliği ile ortaya çıkartır. Ancak bu jestleri yazı formuna aktarmak güçtür ve yine bu sebeple yazar bütün duyguları hissetmeyi öğrenmek yükümlülüğündedir: Cümlelerinin uzunluğu ve yavaşlığı, noktalama işaretleri, duraklar, kelime seçimleri, argümanlar dizisi; işte bunların işlevselliği yazıdaki jestlerdir.

6-) Uzun cümleler ve noktalama işaretleri konusunda dikkatli ol! Bunlarla yalnızca nefesini uzunca bir süre kullanmayı bilenler başa çıkabilirler ve bir de bunlara zıt olarak böylesine uzun cümleler, birçokları için sadece gösteriş meselesidir.

7-) Üslup, yazarın inandığı fikri kanıtlar nitelikte olmalıdır; sadece düşünceden ibaret olmamalı, hissetirir bir niteliğe bürünmelidir.

8- Yazar daha soyut bir gerçeği öğretmek istiyorsa, karşısındakinin duyularını daha fazla önemsemeli ve duyuları ikna etmek zorundadır.

9-) Eğer iyi bir nesir yazarı olmak isteniyorsa, bunun stratejisi, kullanılacak araçların seçiminde şiire yaklaşmaya çalışmak ama asla şiire dalıp kaybolmamaktır.

10-) Yazarın okuyucusunu en açık itirazlardan yoksun bırakması ne doğru bir yöntemdir ne de akıllıların yapacağı bir iştir. Tam aksine, bilgeliğimizin nihai özünün, okur tarafından telaffuz edilebilir hale getirilmesi oldukça doğru bir metoddur ve akıllıcadır.

Lou Andreas-Salome, yıllar sonra Nietzsche’ nin üslubu ve dili hakkında yazacağı inceleme yazısında Nietzsche hakkında şöyle diyecekti: ‘’Nietzsche sadece bir dil ustası değildi; ayrıca dilin eksikliklerini de aşabiliyordu. İşte tam da bu yüzden o, sessizken bile büyük bir yankı yarattı!’’

Not: 10 yazarlık tavsiyesi maddeleri https://www.brainpickings.org/2014/08/08/nietzsches-10-rules-for-writers/ yayınlanan yazıdan çevirilmiştir.

Bu makalenin tüm hakları www.pophaber.com’a aittir.